اگرچه عملکرد نهایی سیستم تعلیق ماشین های سنگین تشابه بسیاری به کار سیستم تعلیق در خودروهای سواری دارد، هرکدام از این سیستم‌ها پروسه‌ی نسبتا متفاوتی را برای نیل به هدفشان در پیش می‌گیرند. سیستم تعلیق خودرو چه در ماشین‌های سنگین و چه در ماشین‌های سواری، تاثیر بسزایی روی میزان راحتی سرنشینان می‌گذارد. از این رو می‌توان گفت بخش زیادی از تجربه‌ی رانندگی با یک ماشین، از سیستم تعلیق ماشین تاثیر می‌پذیرد. تاثیرگذاری سیستم تعلیق ماشین های سنگین بر تجربه‌ی سواری و نقش این سیستم در تعیین شکل عملکرد نهایی خودرو، صحبت کردن درباره آن را به یک ضرورت تبدیل می‌کند.

همان طور که گفتیم، اجزای سیستم تعلیق ماشین های سنگین متفاوت از اجزای به‌کار‌رفته در سیستم ماشین‌های کوچک است. این تفاوت هدف این سیستم را تغییر نمی‌دهد؛ اما، تاثیر چشمگیری بر پروسه‌ی کاری آن می‌گذارد. تفاوت سیستم تعلیق در خودروهای مختلف، بیش از هرچیزی ناشی از ارتباط متقابل چرخ‌ها روی یک محور است. این ارتباط به هرشکلی که باشد، با هدف بهینه‌سازی حرکت خودرو روی سطح جاده انجام می‌گیرد. این بهینه‌سازی منجر به حرکت روان خودرو و کنترل فشارهای ناشی از حرکت می‌شود.

سیستم تعلیق ماشین های سنگین چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

در اکثر موارد، سیستم تعلیق ماشین های سنگین از نوع هیدرولیکی است. ماشین‌های سنگین به‌سبب وزن خود فشار بیشتری به جاده‌ها وارد می‌کنند و به‌دنبال آن، جاده نیز فشار بیشتری به آن‌ها وارد می‌کند. اگر سیستم تعلیق خودرو نتواند به‌خوبی وظایفش را به انجام برساند، فشار وارده از سوی جاده به ماشین، سرشنینان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. مهم‌ترین کاری که سیستم تعلیق به انجام می‌رساند، فراهم کردن سفری راحت برای سرشنینان و البته حفاظت از اجزای اصلی خودرو در برابر فشارهای وارده از سوی جاده است. سیستم تعلیق، مدیریت فشار وارده از سوی جاده و فشار وارده به جاده، جدای از حفاظت از سرنشینان و قطعات خودرو، شتاب، ترمز‌گیری و حرکت طولی خودرو را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اصولا وزن خودرو را یک بار پیش از نصب سیستم تعلیق و بار دیگر پس از نصب سیستم تعلیق اندازه‌گیری می‌کنند. وزن که در این دو حالت اندازه‌گیری میشود باید متناسب با یکدیگر باشد. این تناسب براساس فاکتورهای متعددی همچون ضریب کمک فنر، زاویه‌ی فنربندی و بدنه و سختی فنر به دست می‌آید. اگر این تناسب به‌درستی رعایت شود، سیستم تعلیق ماشین می‌تواند با تحمل وزن خودرو، جذب ضربات وارده، تبدیل فشار ضرات به ارتعاش، حفظ موقعیت فرمان، تصحیح زاویه‌ی چرخ‌ها، ایجاد سطح تماس مناسب بین چرخ‌ها و جاده، افزایش فرمان‌پذیری خودرو و حفاظت از خودرو در برابر فشار وارده از سوی جاده، یک تجربه‌ی رانندگی فوق‌العاده برای سرنشینان فراهم می‌کند.

اجزا سیستم تعلیق ماشین های سنگین

فارغ از ساختاربندی سیستم تعلیق در خودروهای مختلف، این سیستم‌ها عموما از هفت قطعه تشکیل شده‌اند. این اجزا شامل سیبک، استرات، میل تعادل، کمک فنر، بوش و طبق است. در انواع مختلف سیستم‌های تعلیق، هر کدام از این اجزا مطابق با ویژگی‌های مخصوص به خود تغییر یافته و یا حذف شده و یا بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. همان طور که گفته شد، در ساختار اکثر ماشین‌های سنگین از سیستم فنربندی هیدرولیکی استفاده می‌شود.

استفاده از این سیستم‌ها با رواج استفاده از ترمزهای هیدرولیکی در ماشین‌های سنگین بیشتر و بیشتر شد. اگرچه به‌کارگیری ترمزهای کابلی و اهرمی همچنان در برخی از ماشین‌های سنگین رواج دارد، اکثر ماشین‌ها از ترمز هیدرولیکی استفاده کرده و سیستم تعلیقشان هم از نوع هیدرولیکی است. طراحی این سیستم بر پایه‌ی قانون فشارهای هیدرولیک انجام گرفته است. بر‌اساس این قانون مایعات با انعطاف مخصوص به خود، فشار را بین چرخ‌ها تقسیم می‌کنند. با پیشرفت در صنایع خودروسازی، کاربرد قانون هیدرولیک در طراحی خودروها بیشتر و بیشتر شد. افزایش کاربردِ ساز و کارهای هیدرولیکی در خودروها، موجب پدید آمدن سیستم‌های هیدرولیکی گوناگونی همچون سیستم تعلیق هیدرولیک، فرمان هیدرولیک و البته گیربکس اتوماتیک شد.

استفاده از سیستم‌های هیدرولیکی

اگرچه امروزه رد پای سیستم‌های هیدرولیکی در جای جای صنعت خودرو سازی میبینیم، اما روزگاری تنها شرکت سیتروئن بود که از این سیستم‌ها استفاده می‌کرد. مهندسان سیتروئن با آگاهی به قوانین فشار در مایعات، یک سوپاپ الکتریکی برای ورودی سیلندر طراحی کردند. سوپاپی که می‌توانست با برقراری ارتباط با یک پردازنده‌ی مرکزی، میزان روغن موجود در هر سیلندر را اندازه‌گیری کند. پردازنده‌ی مرکزی با آنالیز میزان روغن موجود در هر سیلندر، ارتفاع مناسب برای سیستم تعلیق را سنجیده و آن را تنظیم می‌کند. سیستم هیدرولیکی جدای از انطباق‌پذیری بالا، مقاومت زیادی نیز از خود نشان می‌دهد. انعطاف فراوان، میزان زیادی از انطباق‌پذیر بودن و مقاومت را از خود نشان می‌دهد. از طرفی سنتی بودن اصول کار این سیستم، چیزی از کارایی آن کم نمی‌کند. همه‌ی این دلایل سبب می‌شود که سیستم‌های تعلیق هیدرولیکی، کاربرد بسیاری در ماشین‌های سنگین و حتی ماشین‌های نظامی داشته باشند.

چه مشکلاتی برای سیستم تعلیق ماشین های سنگین ممکن است پیش بیاید؟

همان طور که گفتیم تاثیرگذاری سیستم تعلیق بر عملکرد کلی خودرو بسیار گسترده است. مشکلاتی که ممکن است برای سیستم تعلیق ماشین های سنگین پیش بیاید، هرکدام می‌توانند به نوعی یک بخش از خودرو را تحت تاثیر قرار دهند. اگر زاویه‌ی چرخ‌هایتان تنظیم نیست و ماشینتان لغرش پیدا کرد و یا کنترل فرمان ماشینتان سخت شد، احتمالا بخشی از سیستم تعلیق خودرویتان که مرتبط با تنظیم فرمان است مشکل پیدا کرده باشد.

اگر حین رانندگی در جاده‌های ناهموار، فشار و لرزشی که به ماشینتان وارد می‌شود بیش از حد ممکن است، به احتمال زیاد کمک فنرهای ماشینتان مشکل پیدا کرده‌اند. با توجه به فشار بیش از حدی که به سیستم تعلیق ماشین های سنگین وارد می‌شود، احتمال آسیب دیدن کمک فنرهای خودرو بسیار زیاد است و از این جهت می‌توان گفت که کمک فنرها، نسبت به سایر قطعات سیستم تعلیق ماشین های سنگین به توجه بیشتری نیاز دارند.

اگر ماشینتان روان نمی‌چرخد

اگر فرمان گرفتن ماشین را به سختی انجام میدهید، سیستم تعلیق ماشینتان جیر جیر می‌کند، سیستم تعلیقتان روی زمین خوابیده و یا در دست اندازها حسابی بالا و پایین می‌شوید، مشکل از سیبک خودرویتان است. نصب سیبک در سیستم تعلیق ماشین های سنگین کمی سخت و تخصصی است؛ اما، به طور کلی سیبک قطعه‌ای قابل تعویض است. سیبک‌ها با فراهم کردن امکان گردش چرخ‌ها و مهار نوسانات ناشی از بالا و پایین شدن خودرو، فشار زیادی را کنترل و مدیریت می‌کنند و از این جهت سلامت آن‌ها در کارکرد مفید خودرو حائز اهمیت است.

توجه کنید که میل تعادل سیستم تعلیق ماشین های سنگین نیز  فرسایشی هستند. در صورت فرسودگی این قطعه از سیستم تعلیق که ارتباط دهنده‌ی چرخ به فرمان است، سواری ماشین به کل دچار ایراد می‌شود و نه تنها فرم چرخ‌ها تغییر می‌کند، بلکه فرمان‌پذیری ماشین نیز کاملا مختل می‌شود. اگر احساس کردید که فرمانتان لق شده یا تق تق می‌کند و در عین حال چرخ‌هایتان حین شتاب گرفتن از کنترل خارج می‌شوند و یا در سرعت‌های زیاد حرکتِ اضافه می‌کنند، احتمالا میل تعادل سیستم تعلیق ماشینتان دچار اشکال شده است. توجه داشته باشید که تعویض و تعمیر قطعات سیستم تعلیق ماشین های سنگین و سبک امری تخصصی است.

سخن پایانی

سیستم تعلیق ماشین های سنگین به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که حداکثر فشار وارده از سوی جاده را مهار کنند. با این حال، سبک رانندگی و میزان رسیدگی صاحب خودرو به این سیستم‌های تنومند، می‌تواند سلامت آن‌ها را در بلند مدت تضمین کند. فراموش نکنید که سلامت این سیستم‌ها به معنای، آسودگی شما حین رانندگی و آسیب ندیدن ساختارهای کلیدی خودرو در محیط‌های ناهموار و سخت است.